Over een paar maanden is het zo ver: 1 januari aanstaande wordt de nieuwe Europese verordening van kracht die de veiligheid van nieuwe voedingsmiddelen probeert te garanderen. Waar de Europese voedings- en gezondheidsclaims verordening gemaakt is om onder andere te voorkomen dat consumenten misleid kunnen worden, is deze wet echt gericht op het beschermen van consumenten tegen onveilige voeding. Maar, dit is niet de eerste versie van deze wet. In deze blog wil ik je hier graag wat meer over vertellen.
Al sinds 1997 mogen nieuwe voedingsmiddelen al niet meer zomaar worden verkocht op de Europese markt. Voor alle producten en ingrediënten die men in Europa nog niet eerder gegeten heeft (zogenaamde traditionele voedingsmiddelen) of producten die helemaal nieuw ontwikkeld zijn, bijvoorbeeld met behulp van nieuwe technieken, moet eerst aangetoond worden dat ze veilig zijn voor consumptie. De Europese verordening voor nieuwe voedingsmiddelen, de Novel Foods Regulation, heeft dan ook als doel om consumenten te beschermen tegen onveilige producten én om de wet- en regelgeving voor zulke producten in de verschillende lidstaten gelijk te trekken[i]. Als je een nieuw product op de markt wilt brengen, moet je in je dossier laten zien dat het product niet onveilig is om gegeten te worden door mensen. Hiervoor moet je verschillende wetenschappelijke gegevens aanleveren, over hoe het product zich gedraagt in het menselijk lichaam (kinetiek), eventuele toxiciteit, de voedingswaarde en of het een allergische reactie kan veroorzaken[ii]. Nadat dit dossier is bestudeerd én positief is beoordeeld door een nationale nalevingsautoriteit, kan de Europese Commissie besluiten het product toe te laten op de Europese markt.
Maar als er al een wet is sinds 1997, waarom is het dan van belang dat in januari een nieuwe wet van kracht wordt? Al sinds 2002, toen de verordening vijf jaar oud was en geëvalueerd diende te worden, is men bezig met het updaten hiervan. Er bleken een aantal problemen te ontstaan bij de praktische toepassing van de wet: de lidstaten interpreteerden de definities van novel foods verschillend; er was discussie over het toestaan van genetisch gemodificeerd voedsel; en de procedure om het wetenschappelijk bewijs te laten beoordelen en toestemming te krijgen het product op de markt te krijgen, was erg lang[iii] [iv]. In 2011 strandde een eerste poging om de verordening te herzien, omdat men het niet eens kon worden over nanotechnologie en klonen[v]. In november 2015 kon eindelijk de nieuwe Novel Foods Regulation worden gepresenteerd[vi].
Per 1 januari 2018 zullen een aantal zaken dan ook veranderen. Zo zijn er in plaats van vier categorieën vanaf januari 10 categorieën om een nieuw voedingsmiddel te kunnen definiëren. Zo vallen niet alleen maar delen van dieren of planten onder de verordening, maar worden ook nieuw ingevoerde soorten (zoals insecten) als aparte nieuwe voedingsmiddelen gezien. En waar eerst een nationale autoriteit het bewijs naliep, wordt nu EFSA gevraagd om het bewijs te beoordelen. Onder de vorige verordening kwam EFSA pas in beeld als de verschillende lidstaten het niet met elkaar eens konden worden, nu zou het hele proces dan ook sneller moeten verlopen. En vanaf 1 januari geldt de toestemming om het product te verkopen niet alleen voor het bedrijf dat de toestemming aanvraagt, maar voor iedereen met een soortgelijk product. Daarmee ontstaat een generiek goedkeuringssysteem in plaats van een product specifiek systeem. Dit zou de mogelijkheden voor bedrijven om nieuwe producten op de markt te kunnen brengen moeten vergroten.
In de praktijk gaat dit betekenen dat het proces sneller verloopt en dat helderder is wanneer een product eigenlijk onder de definitie van nieuwe voedingsmiddelen valt, ook tussen lidstaten. Een mooi voorbeeld hiervan is het eten van insecten. Waar in sommige landen (o.a. in Scandinavië) nu geen insecten op de markt gebracht mogen worden, mogen in Nederland een aantal insecten voor consumptie worden verkocht. Het was eerder namelijk niet duidelijk of alleen delen van dieren als nieuwe voedingsmiddelen gezien zouden worden, of ook héle dieren zoals insecten. De nieuwe definitie verheldert dit, en als nu voor één insectensoort een positief oordeel uitgesproken wordt door de Europese Commissie, zal deze insect in alle Europese landen op de markt gebracht mogen worden door meerdere bedrijven. Maar of alle praktische problemen met deze nieuwe verordening opgelost zijn, dat blijft natuurlijk afwachten.
[i] European Parliament and Council of the European Union. (1997). Regulation (EC) No 258/97 of the European Parliament and of the Council of 27 January 1997 concerning novel foods and novel food ingredients. Official Journal of the European Communities L 43, 40, 1–6.
[ii] European Commission. (1997). 97/618/EC: Commission Recommendation of 29 July 1997 concerning the scientific aspects and the presentation of information necessary to support applications for the placing on the market of novel foods and novel food ingredients and the preparation of ini. Official Journal of the European Communities L, 253, 1–36.
[iii] Coppens, P., Da Silva, M. F., & Pettman, S. (2006). European regulations on nutraceuticals, dietary supplements and functional foods: a framework based on safety. Toxicology, 221(1), 59–74.
[iv] Coppens, P. (2013). The Revision of the Novel Foods Regulation: Forget about Cloning and Nanotechnology, Let’s Focus on The Scope. European Food & Feed Law Review, 2013(4), 238.
[v] Ballke, C. (2014). The New Novel Food Regulation – Reform 2.0. European Food and Feed Law Review.
[vi] European Parliament and Council of the European Union. (2015). Regulation (EU) 2015/2283 of the European Parliament and of the Council of 25 November 2015 on novel foods, amending Regulation (EU) No 1169/2011 of the European Parliament and of the Council and repealing Regulation (EC) No 258/97 of the European Parliam. Official Journal of the European Union L, 327, 1–22.
Alie de Boer 
4 gedachtes over “Nieuwe voedingsmiddelen”
Reacties zijn gesloten.