Voedingssupplementen

In de winter word je overspoeld met reclames voor voedingssupplementen op radio en tv. Misschien gebruik je zelf wel eens een supplement, om je winterdipje tegen te gaan of om te voorkomen dat je ook door de griep geveld wordt. Voedingssupplementen worden steeds populairder bij consumenten en niet alleen multivitaminen, maar ook producten die zich op één specifieke doelgroep richten (bijvoorbeeld voor zwangere vrouwen, of ouderen) worden steeds meer verkocht[i],[ii]. In deze blog zal ik je niet proberen te overtuigen om juist wel of juist geen supplementen te gebruiken, maar ik wil je meer achtergrondinformatie geven over hoe de wet omgaat met voedingssupplementen. 

Voedingssupplementen worden in Nederland geregeld onder het Warenwetbesluit voedingssupplementen[iii] en de Warenwetregeling voedingssupplementen[iv]. Het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling zijn gebaseerd op de Europese Richtlijn 2002/46/EG[v], die het doel heeft om de wetgeving rondom voedingssupplementen van diverse Europese lidstaten gelijkt te trekken. Omdat dit een Europese richtlijn is en geen verordening (zoals de voedings- en gezondheidsclaims verordening waar ik in eerdere blogs over schreef), moeten Europese lidstaten de voorstellen uit de richtlijnen nog overnemen in eigen wet- en regelgeving, terwijl een Europese verordening direct in zijn geheel geldig is in alle lidstaten. Daarom zijn de specificaties van de wetgeving rondom voedingssupplementen in het Warenwetbesluit en de Warenwetregeling te vinden, maar de algemene afspraken die gelden voor alle Europese lidstaten komen uit Richtlijn 2002/46.

Een geconcentreerde bron van één of meerdere vitaminen, mineralen of andere actieve voedingsstoffen wordt gezien als voedingssupplement [iii],[v]. Daarnaast is het doel van een voedingssupplement om het dieet aan te vullen met deze specifieke stoffen, niet om normale voeding te vervangen. Een voedingssupplement mag alleen de verschillende vitaminen en mineralen bevatten die in de bijlage van Richtlijn 2002/46 staan. Daarnaast is het belangrijk dat het supplement niet de indruk wekt dat je er ziekten mee tegen kunt gaan, omdat het product dan automatisch onder farmaceutische wetgeving valt[vi]. Een voedingssupplement wordt verder dan ook behandeld als ieder ander regulier voedingsproduct, waardoor het ook moet voldoen aan alle andere eisen die aan voedingsmiddelen gesteld worden: het mag niet onveilig zijn en als er nieuwe stoffen gebruikt worden in het supplement, moet de veiligheid van die stoffen eerst uitvoerig getest worden voor het product op de markt gebracht mag worden[vii],[viii].

In de VS wordt een voedingssupplement door de wet duidelijk gescheiden van normale voeding en additieven, doordat het gereguleerd wordt onder de Dietary Supplement Health and Education Act uit 1994[ix]. Waar het in Europa belangrijk is dat het voedingssupplement een geconcentreerde bron is van verschillende voedingsstoffen, wordt in deze Act alleen uitdrukkelijk gesteld dat het verschillende voedingsstoffen kunnen zijn die het dieet aanvullen. Bij het gebruik van een nieuwe voedingsstof hoeft een producent van voedingssupplementen de Amerikaanse voedselveiligheidsautoriteit (de Food and Drug Administration, FDA) alleen informatie aan te leveren over het nieuwe product en ze op de hoogte te stellen dat ze het product gaan verkopen, waarna de FDA kan ingrijpen als men denkt dat er wellicht veiligheidsrisico’s vastzitten aan dit nieuwe product.

In zowel de Europese als de Amerikaanse wetgeving wordt benadrukt dat een voedingssupplement gebruikt wordt om het dieet aan te vullen, niet om andere voedingsmiddelen of producten te vervangen. Ook worden voedingssupplementen duidelijk onderscheiden van verrijkte voeding, voeding waar specifieke vitaminen, mineralen of andere actieve voedingsstoffen aan toegevoegd zijn met een specifiek gezondheidseffect[x]. Bij verrijkte voeding kun je denken aan zout dat verrijkt is met jodium, of producten met toegevoegd foliumzuur. Of je daadwerkelijk voedingssupplementen nodig hebt om je dieet aan te vullen met specifieke voedingsstoffen, is aan jezelf om te beoordelen. Maar met uitzondering van mensen die een tekort hebben aan één of meerdere voedingsstoffen, is er voor maar één groep aangetoond dat voedingssupplementen de gezondheid verbeteren: vrouwen die zwanger zijn of zwanger willen worden hebben duidelijk baat bij het innemen van 0,4 mg foliumzuur per dag, waarmee het risico op zogenaamde neurale-buisdefect en andere geboorteafwijkingen afneemt[xi],[xii],[xiii].

Mocht je een voedingssupplement willen gaan gebruiken, zorg dan dat je in ieder geval zeker weet dat je product niet vervuild is. Helaas blijken verschillende supplementen die je online kunt kopen stoffen te bevatten die niet op het etiket vermeld staan. Er worden zelfs (illegale) medicijnen in producten die verkocht worden als ‘onschuldige’ voedingssupplementen[xiv],[xv]. Mocht je nu een voedingssupplement willen gaan gebruiken, dan hoop ik dat je je realiseert wat je koopt en dat je een supplement aanschaft dat getest is!

---

[i] Teichner W, Lesko M (2013). Cashing in on the booming market for dietary supplements.

[ii] Euromonitor International (2015). Young women’s health: global attitudes towards health, fitness and wellbeing among the under 30s and market impact.

[iii] Warenwetbesluit voedingssupplementen (2014). Beschikbaar via http://wetten.overheid.nl/BWBR0014814/2014-12-13.

[iv] Warenwetregeling voedingssupplementen (2012). Beschikbaar via http://wetten.overheid.nl/BWBR0014903/2012-02-15.

[v] Richtlijn 2002/46/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende de onderlinge aanpassing van de wetgevingen der lidstaten inzake voedingssupplementen.

[vi] De Boer A (2015). Interactions between nutrition and medicine in effect and law. MultiCopy Parkstad: Kerkrade.

[vii] Verordening (EG) nr. 178/2002 van het Europees Parlement en de Raad van 28 januari 2002 tot vaststelling van de algemene beginselen en voorschriften van de levensmiddelenwetgeving, tot oprichting van een Europese Autoriteit voor voedselveiligheid en tot vaststelling van procedures voor voedselveiligheidsaangelegenheden.

[viii] Verordening (EU) 2015/2283 van het Europees Parlement en de Raad betreffende nieuwe voedingsmiddelen.

[ix] Dietary Supplement Health and Education Act of 1994.

[x] Verordening (EG) Nr. 1925/2006 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toevoeging van vitaminen en mineralen en bepaalde andere stoffen aan levensmiddelen.

[xi] Eichholzer M, Tönz O, Zimmermann R (2006). Folic acid: a public-health challenge. Lancet 367:1352-1361.

[xii] De-Regil LM, Pena-Rosas JP, Fernández-Gaxiola AC, Rayco-Solon P (2015). Effects and safety of periconceptional oral folate supplementation for preventing birth defects. Cochrane Systematic Review 12:CD007950.

[xiii] Gezondheidsraad (2008). Naar een optimaal gebruik van foliumzuur.

[xiv] NVWA (2016). Belangrijke veiligheidswaarschuwing voedingssupplementen Emtea, Irem Natural en Niva detox (thee en capsules). Beschikbaar op https://www.nvwa.nl/nieuws-en-media/nieuws/2016/10/19/belangrijke-veiligheidswaarschuwing-voedingssupplementen-emtea-irem-natural-en-niva-detox-thee-en-capsules.

[xv] ANP via nu.nl (2015). NVWA waarschuwt voor voedingssupplementen. Beschikbaar op http://www.nu.nl/gezondheid/4169134/nvwa-waarschuwt-voedingssupplementen.html.